Voorstel tot verbetering van de communicatie en toegankelijkheid bij tijdelijke hinder op voetpaden.

Namens EDC-Inclusief Vlaanderen vragen wij uw aandacht voor een urgent probleem dat personen met een beperking en ouderen dagelijks ondervinden: ontoereikende maatregelen en communicatie bij werken die tijdelijke hinder veroorzaken op voetpaden en andere openbare ruimtes. Dit probleem raakt rechtstreeks de veiligheid, mobiliteit en inclusie van kwetsbare groepen in onze samenleving.

**Het probleem**

Op dit moment wordt tijdelijke hinder vaak pas op de locatie zelf aangeduid, meestal met een hekje of een markering in een opvallende kleur. Hoewel deze maatregelen wellicht voldoende lijken voor personen zonder mobiliteits- of visuele beperkingen, schieten ze ernstig tekort voor ouderen, personen met een visuele beperking en mensen die slecht ter been zijn, zoals gebruikers van rollators of rolstoelen. Deze groep wordt geconfronteerd met gevaarlijke en vaak onoverkomelijke situaties, waaronder:

- Het doorkruisen van omgewoelde aarde of andere obstakels op het voetpad, bijvoorbeeld bij rioolwerken waarbij de doorgang volledig geblokkeerd is.
- Het ontbreken van duidelijke omleidingen bij grote werken, zoals wegvernieuwingsprojecten, waardoor voetgangers moeten terugkeren of de rijweg moeten gebruiken.
- Situaties waarin tijdelijke hekwerken te dicht bij de rijbaan worden geplaatst, wat een risico vormt voor personen met een visuele beperking die afhankelijk zijn van een witte stok.

Dit probleem is vooral groot in stedelijke gebieden, waar door het hoge tempo van bouwwerkzaamheden voetpaden en andere openbare ruimtes vaak langdurig en zonder adequate oplossingen worden geblokkeerd. Het ontbreken van adequate maatregelen zorgt niet alleen voor gevaarlijke situaties, maar werkt ook uitsluiting in de hand.

Op dit moment wordt tijdelijke hinder vaak pas op de locatie zelf aangeduid, meestal met een hekje of een markering in een opvallende kleur. Hoewel deze maatregelen wellicht voldoende lijken voor personen zonder mobiliteits- of visuele beperkingen, schieten ze ernstig tekort voor ouderen, personen met een visuele beperking en mensen die slecht ter been zijn, zoals gebruikers van rollators of rolstoelen. Deze groep wordt geconfronteerd met gevaarlijke en vaak onoverkomelijke situaties, waaronder:

- Het doorkruisen van omgewoelde aarde of andere obstakels op het voetpad.
- Moeite om een alternatieve route te vinden of te begrijpen waar de veilige doorgang zich bevindt.
- Risico op struikelen of vallen door onaangekondigde en slecht georganiseerde hindernissen.

Dit probleem is vooral groot in stedelijke gebieden, waar door het hoge tempo van bouwwerkzaamheden voetpaden en andere openbare ruimtes vaak langdurig en zonder adequate oplossingen worden geblokkeerd. Het ontbreken van adequate maatregelen zorgt niet alleen voor gevaarlijke situaties, maar werkt ook uitsluiting in de hand.

**Onze oproep**

Wij vragen dat er duidelijke en inclusieve richtlijnen worden ingevoerd die bouwondernemers, aannemers en gemeentelijke diensten verplichten om beter rekening te houden met kwetsbare groepen bij tijdelijke hinder. Concreet stellen wij het volgende voor:

Deze maatregelen zijn noodzakelijk om ongevallen en gevaarlijke situaties te voorkomen, zoals blijkt uit praktijkvoorbeelden en statistieken. Uit een recente studie bleek bijvoorbeeld dat bijna 25% van de ongevallen op voetpaden te wijten is aan slecht aangekondigde werken. Daarnaast tonen meldingen van organisaties zoals Visio en ouderenbonden aan dat kwetsbare voetgangers regelmatig struikelen of vastlopen bij slecht gemarkeerde hindernissen. Door inclusieve maatregelen in te voeren, kunnen we dergelijke risico's drastisch verminderen en de openbare ruimte voor iedereen veilig en toegankelijk maken.

1. **Vroege en duidelijke aankondiging van hinder:**
- Plaats duidelijke waarschuwingen minimaal 10 meter voor de locatie van de hinder, zodat voetgangers tijdig kunnen anticiperen.
- Gebruik visueel en auditief toegankelijke signalen, zoals tactiele markeringen, gesproken meldingen of borden met groot contrast en duidelijke pictogrammen.

2. **Alternatieve routes:**
- Zorg dat er altijd een veilige en toegankelijke alternatieve route wordt voorzien, met voldoende ruimte voor rollators, rolstoelen en kinderwagens.
- Markeer alternatieve routes duidelijk met pijlen en, indien mogelijk, begeleid kwetsbare voetgangers actief door middel van personeel of tijdelijke oversteekhulpen.

3. **Respect voor voetpaden:**
- Voetpaden mogen niet gebruikt worden als opslagruimte voor bouwmaterialen, tenzij er een adequate en veilige doorgang wordt voorzien.
- Leg strenge sancties op bij overtredingen waarbij voetpaden volledig worden geblokkeerd zonder alternatieve maatregelen.

4. **Bewustwording en opleiding:**
- Geef aannemers en gemeentelijke diensten verplichte opleidingen over toegankelijkheid, met aandacht voor de specifieke noden van personen met een beperking.
- Ontwikkel praktische richtlijnen en checklists om hinder op een inclusieve manier te beheren.

**Onze motivatie**

Iedereen heeft recht op een veilige en toegankelijke openbare ruimte, ongeacht hun fysieke mogelijkheden. Het negeren van deze basisrechten maakt de openbare ruimte onveilig en ontoegankelijk voor een grote groep mensen. Door duidelijke en inclusieve maatregelen te nemen, kunnen we ervoor zorgen dat ouderen, personen met een beperking en andere hulpbehoevenden zich veilig en zelfstandig kunnen blijven verplaatsen, zelfs bij tijdelijke hinder.

Dit is niet alleen een kwestie van praktisch gemak, maar ook van respect voor de waardigheid en rechten van ieder individu. Inclusieve infrastructuur is een basisvoorwaarde voor een samenleving die iedereen gelijkwaardig behandelt.

Wij rekenen op uw medewerking om dit belangrijke probleem aan te pakken. Wij nodigen u uit om met ons in gesprek te gaan over de verdere uitwerking van deze voorstellen en staan klaar om onze expertise te delen.

Met vriendelijke groet,

Team EDC-Inclusief Vlaanderen